गदिमा नवनित
  • नदी सागरा मिळता पुन्हा येईना बाहेर,
    अशी शहाण्यांची म्हण नाही नदीला माहेर.
मराठी युनिकोड फॉन्ट
  • गदिमांचा 'बोधीवृक्ष'
  • FTII,Pune 'Wisdom Tree'
  • सुमित्र माडगूळकर | Sumitra Madgulkar


  •   
    पुण्याची 'फिल्म ऐंड टेलीविजन इंस्टीट्यूट ऑफ इंडिया',भारत सरकारची एक नामांकीत संस्था, जया भादुरी,शबाना आजमी,शत्रुघ्न सिन्हा,टॉम अल्टर, नसीरूद्दीन शाह,ओमपुरी सारखे दिग्गज कलाकार हिंदी चित्रपटसृष्टीला देणारी.आजही देश-विदेशातून अनेक विद्यार्थी येथे चित्रपट सृष्टीसंबंधी अभ्यासक्रम शिकायला येतात.

    याच परिसरात एक 'Wisdom Tree' (बोधीवृक्ष) नावाचे झाड खूप प्रसिद्ध आहे.कॅंपसच्या मध्यभागी असलेले हे

    झाड साधारण ७०-८० वर्षे तरी जुने असेल,या झाडाच्या फांद्या सर्व दिशांना पसरुन कॅंपसच्या बिल्डिंगना स्पर्श करतात.भगवान बुध्दांचा 'बोधीवृक्ष',न्युटनचे 'सफरचंदाचे झाड' जितके प्रसिध्द आहे तितकेचे हे झाड FTII व हिंदी चित्रपटसृष्टीत प्रसिध्द आहे.इतकेच काय तर परिक्षांच्या काळात मुले त्या खाली अभ्यासाला बसतात व मार्कात फरक पडतो असेही तिथे प्रचलित आहे!.अनेक चर्चा त्या झाडाखाली रंगतात,प्रोफेसर्स आपले क्लासेस त्या झाडाखाली घेतात,इतकेच काय तर आता Wisdom Tree Festival सुध्दा दरवर्षी भरते व हिंदी चित्रपटसृष्टीतले मोठे मोठे कलावंत पुण्यात यावेळी आपली हजेरी लावतात.

    आता सगळयात मोठी गंमत!,या झाडाला 'Wisdom Tree' (बोधीवृक्ष) नाव दिले आहे कोणी तर अर्थातच ग.दि.माडगूळकर यांनी!,ज्येष्ठ दिग्दर्शक, निर्माते राम गबाले हे फिल्म ऐंड टेलीविजन इंस्टीट्यूट ऑफ इंडिया मध्ये अनेक वर्षे शिकवत होते उप-प्राचार्य पदापासून अनेक मोठी पदे त्यांनी या संस्थेत भूषविली होते,त्यांनीच सांगीतलेली ही कथा!.

    FTII,Pune ची मूळ जागा प्रभातची,ही संस्था होण्याआधी तिथे प्रभात स्टुडिओ होता,साधारण १९३४ च्या सुमारास अत्याधुनिक अशा प्रभात स्टुडिओची निर्मिती पुण्यात झाली,अनेक गाजलेल्या मराठी चित्रपटांचे शुटींग तेथे झाले आहे.गदिमा,पु.ल.देशपांडे या सारख्या अनेक दिग्गजांनी तेथे काम केले आहे.

    एक दिवस तेथे गदिमांचे शुटींग चालू होते,नित्य-नियमाप्रमाणे चित्रपटाचे गीत लेखनाचे काम गदिमांकडे होते,पण मनासारखे गाणे काही जमत नव्हते शेवटी गदिमा वैतागून एका झाडाखाली जाऊन बसले व सगळ्यांना सांगीतले की मला एकट्याला काहीवेळ शांतपणे राहुद्यात,गंमंत म्हणजे काही वेळातच गदिमांना गाणे सुचले,हा अनुभव त्यांना एकदाच नाही तर अनेकदा आला,व मराठी चित्रपटसृष्टीतील बुद्धिवंतांच्या मैफिली तेथे जमू लागल्या.गदिमांनी गमतीने या झाडाला 'बोधीवृक्ष' संबोधायला सुरवात केली व हळूहळू ते नाव प्रचलित झाले.

    १९५३ साली प्रभात स्टुडिओ बंद झाला व भारत सरकारने ही जागा विकत घेऊन या जागी 'फिल्म ऐंड टेलीविजन इंस्टीट्यूट ऑफ इंडिया' ची सुरवात केली व गदिमांचा बोधीवृक्ष 'Wisdom Tree' या नावाने प्रसिध्द झाला व आहे तो आजगायत!.


गदिमा गौरव | Special Quotes
  • पु.ल.देशपांडे:
    महाराष्ट्रावर आणि मराठी भाषेवर तर माडगूळकरांचे अनंत उपकार आहेत.इतर काहीही देण्यार्‍या माणसापेक्षा समाजाला गाणे देणार्‍या माणसाचे उपकार फार मोठे असतात.'Song has the longest life' अशी एक म्हण आहे.एक गाणे माणसांच्या पिढ्यानुपिढ्या बांधून ठेवते. एवढेच कशाला?.माणसाच्या मनाचे लहानमोठेपण ,रागव्देष घटकेत घालवुन टाकण्याचे गाण्याइतके दुसर्‍या कुठल्याही कलेत सामर्थ्य नसते.हजारो माणसे एक गाणे जेव्हा आनंदाने गातात त्या वेळेला त्या हजारांचे एक अंतःकरण होते.माडगूळकरांनी तर अशी शेकडो गाणी महाराष्ट्राला दिली.चित्रपटांना दिली, तमाशाच्या फडात, देवळात, शाळेत, तरुणांच्या मेळाव्यात, माजघरात, देवघरात, शेतामळ्यात, विव्दज्जनपरिषदेत...त्यांच्या गाण्याचा संचार नाही कुठे?.मराठी नाट्यसृष्टीत जी कामगिरी कै.देवलांनी केली,त्याच तोलामोलाचे कार्य माडगूळकर यांनी मराठी चित्रसृष्टीत केले आहे...म्हणूनच आम्ही सर्व माडगूळकर कलावंशाचे वारसदार ('Madgulkar Boys') आहोत,हे सांगायला मला अभिमान वाटतो.
संबंधीत लेख | Related Articles